Mineraal van de Maand: Descloiziet

Mineraal van de maand. Een nieuwe rubriek waarin iedere maand een bepaald mineraal centraal staat. Deze eerste keer staat de schijnwerper gericht op: descloiziet

Descloiziet is een lood, zink en koper bevattend vanadaat (= een verbinding van vanadium en zuurstof). Pb(Zn,Cu)[OH|VO4]
Het mineraal hoort tot de descloiziet groep. Andere leden van deze groep zijn:

• mottramiet, Pb(Cu,Zn)[OH|VO4]
• čechiet, Pb(Fe,Mn2+)[OH|VO4]
• pyrobeloniet, PbMn[OH|VO4]

Descloiziet is al lang geleden, in de 19e eeuw, ontdekt in Plata, Sierra de Córdoba, provincie Córdoba, Argentinië. In 1854 werd het door de mineraloog Augustin Alexis Damour officieel benoemd als descloiziet. De naam werd gegeven als eerbetoon aan de Franse professor in de mineralogie, A.L.O.L. des Cloizeaux.

Uiterlijk

Descloiziet kristalliseert in het orthorhombische kristalsysteem. De kristallen kunnen een zeer verschillend uiterlijk vertonen. Ze komen voor als prisma’s (foto nr. 1), dubbele pyramiden (dipyramidale kristallen) (foto nr. 2) en tablet vormige kristallen (foto nr. 3). Vaak zijn de kristallen samen gegroeid tot clusters. Zie ook het artikel Descloiziet en kristallografie.
Meestal komt het mineraal voor als korsten, stalactieten, radiaal vezelige concreties, maar ook massief.
De kleur van het mineraal varieert: rood-bruin, bruin tot bruinzwart, donkergroen, hoogglanzend zwart, oranje-rood en geel. Soms zijn de kristallen doorschijnend en met name op breukvlakken vertoont het mineraal een vettige uiterlijk. Vaak is het oppervlak ruw.

Alle foto’s zijn descloiziet groepen uit de mijn van Berg Aukas, Namibie. Deze mijn werd geëxploiteerd van 1920 tot 1928. Daarna van 1950 tot 1978. Het belangrijkste mijnbouw product was vanadium, maar ook lood en zink werden gewonnen. De grootste en mooiste descloiziet kristal groepen ter wereld komen uit deze mijn. Ook uit mijnen in de omgeving van Berg Aukas kwamen kristalgroepen. Tot in de jaren 80 werd relatief veel materiaal op beurzen aangeboden. Tegenwoordig is de bron opgedroogd, maar de mijn is onlangs in Chinese handen gekomen en heropening wordt overwogen. Mogelijk komen opnieuw fraaie kristalgroepen in de verkoop.

Verdere eigenschappen

Hardheid: 3 tot 3,5; geen goede splijting; breukvlak: brokkelig, soms schelpvormig; streepkleur: bruin, bruin geel, groen geel; dichtheid: 6,24 tot 6,25

Het mineraal komt op veel plaatsen in de wereld voor in de oxidatiezone van sulfidische ertsafzettingen van lood, koper en zink. Merkwaardig is dat het mineraal relatief veel voorkomt in Noord- en Zuid-Amerika en in Afrika, maar weinig ontsluitingen kent in Europa en nauwelijks vindplaatsen in Azië.

Enkele bekende vindplaatsen die klein maar redelijk tot goed gekristalliseerd materiaal geleverd hebben: de Old Yuma mijn in Arizona; de Silver Queen loodmijn in South Dakota; Erupción mijn, Chihuahua, Mexico; de Broken Hill mijn in Zambia; Sierra de Córdoba, Argentinië. Als Europese vindplaatsen worden genoemd: Obir, Karintie, Oostenrijk; Schwarzenberg, Saxen, Duitsland; Hofsgrund, Zwarte Woud, Duitsland. Maar nergens zulke mooie kristallen als uit Berg Aukas.

Tekst en foto’s van eigen collectie materiaal: Herman van Dennebroek
Uitgebreide informatie is o.a. te vinden op Mindat.org