Mineraal van de Maand: Shattuckiet

Shattukiet uit de Okatuma mijn — Shattuckiet in kwarts holte met overtrek van secundair gevormde kwarts kristallen. Grootte 7x5 cm. Okatumba mijn, Kunene regio, Kaokoveld, Namibië

Shattuckiet is een koper bevattend silicaat mineraal met als formule: Cu₅[(OH)|Si₂O₆]₂. De mineralen uit deze groep bevatten een silicaat groep (SiO₂) in hun chemische samenstelling. Het is een niet zo'n bekend koper mineraal dat toch al geruime tijd bestaat. Het mineraal is in 1915 voor het eerst gevonden in de Shattuck mijn, bij Bisbee, Arizona, USA. De mineraalnaam is dus verbonden aan de naam van de mijn.

Uiterlijk

Het mineraal vormt prismatische kristallen tot maximaal 1 cm grootte. Bijna altijd zijn de kristallen tot radiaalstralige sferisch (bolvormig) gegroeide aggregaten samengegroeid. Shattuckiet komt ook massief voor. Het mineraal heeft een intens blauwe kleur. De kristallen zijn doorschijnend. De radiaalstralige aggregaten hebben een zijdeachtige glans.

Voorkomen

Shattuckiet is een secundair mineraal in geoxideerde koperafzettingen en komt samen voor met o.a. malachiet, azuriet, aurichalciet, brochantiet en plancheiet. In de Shattuck mijn had shattuckiet vaak malachiet vervangen. Dit soort vervangingen worden "pseudomorfose" genoemd. Het mineraal heeft nog de uiterlijke vorm van het oorspronkelijke mineraal maar is chemisch omgezet naar het nieuwe mineraal.

Shattuckiet komt soms samen voor met plancheiet. Chemisch lijken deze twee mineralen sterk op elkaar. Plancheiet heeft als formule: Cu₈[(OH)₂|Si₄O₁₁]₂ · H₂O.

Verdere eigenschappen

Hardheid 3,5; streepkleur: bleek lichtblauw; dichtheid: 4,11: het mineraal vertoont een goede splijting. Shattuckiet kristallen horen tot het orhtorhombische kristalsysteem. Kristallen die met het blote oog zichtbaar zijn en waaraan een kristalvorm te zien is, komen niet voor.

shattuckiet uitsnede — Shattuckiet samen met malachiet, chrysocolla, borniet, calciet en mogelijk papagoiet en plancheiet. Beeldveld 3,5 cm hoog, deel van een groter geslepen stuk. Tantara vallei (?), Kimpese (?), Democratische Republiek Congo

Vindplaatsen

De meeste vindplaatsen van shatttuckiet liggen In Arizona, USA. Mindat voert 22 vindplaatsen in Arizona op. Praktisch alle shattuckiet die momenteel verhandeld wordt komt uit het gebied van Kaokoveld in Namibië of uit de Democratische Republiek van Congo. Meerdere plaatsen in Congo worden genoemd: Tantara, Kambove en Kimpese. Het mineraal komt ook in Europa voor maar slechts in kleine hoeveelheden. Mindat somt de landen Engeland, Duitsland, Griekenland, Italië en Oostenrijk op.

Alle specimen en foto's: Herman van Dennebroek

Gebruikte bronnen

Minerals and their Localities, door J.H. Bernard en J. Hyršl; uitg. Granit
Handbook of Mineralogy, volume II, part 2 door Anthony, Bideaux e.a.; uitg. Mineral Data Publishing